Commodore - Opis złącza AV i przykładowe kable do połączeń Audio/Video (C64, C128 oraz seria 264)

    Podstawowa wiedza dla tych, co chcą podłączyć swój sprzęt do telewizorów/monitorów poprzez złącze AV.

Pokażę, jak zrobić różne kable AV (Audio-Video) dla komputerów C64/C128 (40-kolumn dla C128) oraz serii 264 (czyli C16/C116/+4).
Zawarte tu informacje są dla mniej zorientowanych, a nie dla "starych wyjadaczy".
Złącze AV DIN8U komputerów C64/C128 i serii 264, zawiera następujące sygnały:

• Luminance (S-Video Y signal/Luma) [Luminancja - informacje wyłącznie o jasności pikseli, sygnał monochromatyczny (np. dla Neptuna 156)];
• Chrominance (S-Video C signal/Chroma) [Chrominancja - informacje o kolorze, uzupełnienie sygnału Luminancji];
• Composite Video [Scalony sygnał wizyjny, jasność i kolor piksela razem];
• Audio Out [Wyjście dla dźwięku z SIDa];
• Audio In (max 3 Volt) [Wejście dźwięku dla SIDa, mało używane];
• Ground (GND) / Shield [Masa, 0V];
• +5 Volt DC [Napięcie zasilające dla urządzeń zewnętrznych].

Każdy poniżej opisany kabelek ma wyprowadzony dźwięk (Audio Out), w postaci 2 wtyków RCA (Chinch), dla kanałów lewego (biały) i prawego (czerwony) oraz masę (GND), ewentualnie te same sygnały łączone do odpowiednich pinów w złączu SCART. Dźwięk z SIDa jest monofoniczny, więc kanał lewy i prawy są połączone.


Sygnały standardu S-Video (Chrominance, Luminance), dają najlepszą możliwą jakość obrazu, gorszą uzyskamy ze scalonego sygnału wizyjnego (Composite Video).
Ale generalnie jakość obrazów, zależy w największym stopniu od komputera, odbiornika i jakości użytych przewodów w kablu.
Sugeruje się używanie przewodów ekranowanych (raczej grubszych niż cieńszych), najlepiej z oddzielnym ekranem dla każdego sygnału.


Możemy podzielić kabelki na typy, w zależności do jakich wejść, chcemy podłączać nasze sprzęty.


Kable DIN8U na SCART/EURO:

1. Na TV/monitor wyprowadzamy sygnał S-Video (Chrominancja i Luminancja).

2. Do monitora lub TV wyprowadzamy sygnał Composite Video (scalony sygnał wizyjny).

Kable DIN8U na S-Video i/lub RCA (Chinch):

3. TV/monitor otrzymuje od nas sygnał S-Video (Chrominancja i Luminancja) na złączu Mini DIN4.

4. Wysyłany sygnał, to Composite Video na złączu RCA (Chinch) w kolorze żółtym (tak się przyjęło).

5. Super kabel, zawierający wszystkie możliwe sygnały na odpowiednich złączach (S-Video i Composite Video).

Kable 3-5, można także łączyć do odbiorników ze złączem SCART przez przejściówki.

Ważne, aby nie podłączać w tym samym czasie S-Video i Composite Video, bo mogą się wzajemnie zakłócać. Luminancja i Compisite Video wchodzą do tego samego wejścia w SCART (pin 20).

Jeśli dźwięk podłączamy do wejścia Jack (np. 3,5mm), to można użyć odpowiedniej przejściówki: 2xRCA (Chinch) na Jack.

Jeśli obraz przez złącze S-Video posiada efekt "szachownicy" lub zbyt intensywny kolor, można na sygnale Chrominancji podłączyć szeregowo opornik, zwykle 300-330 Ohm - ChromaFIX. Opornik można też dostosować (większy lub mniejszy) do swojego zestawu Komputer-Odbiornik.

Jeśli nie używamy wejścia Audio In, to dla uzyskania czystszego dźwięku, można wejście dźwiękowe SIDa (Audio In) połączyć z masą (GND). Odcina to pewne szumy, które SID z tego wejścia wysyła na wyjście.

Jeśli nasz sprzęt posiada SIDa (C64/C128), a chcielibyśmy czasem skorzystać z wejścia dźwięku, to można dodać kolejny przewód ze złączem RCA (Chinch) w kolorze czarnym (też tak się przyjęło), jeśli wcześniej nie połączyliśmy tego wejścia z masą. Wejście Audio In łączymy z pinem 5 w złączu DIN.

Opcjonalnie możemy sobie przygotować żeński wtyk bez żadnego przewodu, w którym wewnętrznie połączymy masę z sygnałem. Wtedy łącząc do nieużywanego wejścia Audio In, uzyskamy tymczasowe połączenie z masą i obniżymy szumy na wyjściu SIDa.

Te kable nie wymagają kupowania drogich wtyków DIN8U (262 stopnie), jeśli nie wykorzystujemy zasilania (+5V pin-8). Niektóre można zbudować na DIN5 (kabel 2 i 4) lub DIN8C 270 stopni (kable 1, 3 i 5). W tym drugim przypadku trzeba usunąć niepasujące piny 7 i 8 (jak na zdjęciu).

Piny łatwo usunąć jeśli cokół jest z topliwego plastiku, przy pomocy szczypiec/pęsety i lutownicy. Jeśli cokół jest z innego nietopliwego tworzywa, to cięcie, wiercenie lub wyrywanie.

Aktualna cena na allegro wtyku DIN8U to około 25-35zł (oryginał).

Na aliexpress są tańsze podróby, których cokół topi się już przy troszkę dłuższym lutowaniu (niewprawni majsterkowicze).

(C) 2023-2024